Ενωμένοι ναι… ανακατεμένοι όχι! 

«Μείνετε ενωμένοι αδέλφια μου Ενωσίτες» είναι μια από τις αγαπημένες εκφράσεις του «αρχηγού». Σίγουρα πρέπει να μείνουμε ενωμένοι, όχι όμως ανακατεμένοι. Γιατί το ήθος της ΑΕΚ δε σβήνει αλλά μακρηγορεί. Αναπόφευκτα όμως μεταλλάσσεται κιόλας, ερμηνεύεται εκ νέου από τον κάθε οπαδό της, στα γήπεδα, στα στάδια, στις γειτονίες, στα σχολεία, στις δουλειές και όπου αλλού εκφράζεται η λατρεία για την μεγαλύτερη ομάδα του κόσμου. 

Προερχόμαστε και θα είμαστε για πάντα ενωμένοι με προσωπικότητες σαν αυτή του Γιώργου Σεφέρη που εγκατάλειψε τη Σμύρνη σε μικρή ηλικία, κατά τον πρώτο διωγμό του 1914 ο οποίος εκδηλώθηκε κυρίως στις περιοχές της δυτικής Μικράς Ασίας και της ανατολικής Θράκης. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ελληνικούς ποιητές του 20ού αιώνα και ο πρώτος που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963. Στα ποιήματά του αντικατοπτρίζει την προσωπική και ιστορική εμπειρία της προσφυγιάς, της πατρίδας, της αγάπης και της θυσίας. Ένα από τα πιο γνωστά του έργα είναι η ποιητική συλλογή “Μυθιστόρημα”, που αποτελείται από 24 ποιήματα που γράφτηκαν από το 1935 μέχρι το 1941 και αφηγούνται την ιστορία ενός ζευγαριού που ζει στη Σμύρνη κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής. 

Είμαστε ενωμένοι με αυτούς που μένουν σε σπίτια γεμάτα λουλούδια που ψιθυρίζουν ακατάπαυστα -και σε πείσμα εκείνων που διαδίδουν φήμες πως τάχα η Ιστορία έχει τελειώσει- ότι όλα συνεχίζονται, ότι η Ιστορία δεν έχει τέλος, μόνο αρχή. Η χαρά μας είναι άγρια για κάθε συνάντηση μαζί τους. 

Προερχόμαστε και θα είμαστε για πάντα συνδεδεμένοι με πρόσωπα που θα έχουν το ιδεολογικό εκτόπισμα του Φώτη Αγγουλέ ο οποίος επίσης στη διάρκεια του πρώτου διωγμού περνάει από το Τσεσμέ της Μικράς Ασίας στη Χίο. Ποιητής, δημοσιογράφος, μέλος του ΕΑΜ στα κινήματα της Μέσης Ανατολής και μέλος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Αγωνίστηκε στην αντίσταση και το πλήρωσε με φυλακές. Έζησε μια ζωή σημαδεμένη από αγωνιστική συνέπεια και αυταπάρνηση, γεμάτος αγάπη για τον άνθρωπο και τα πιο υψηλά ιδανικά. 

Είμαστε όμως ενωμένοι και με όλους τους φτωχοδιάβολους του πλανήτη. Όλους εκείνους τους ανθρώπους, που δεν μπορούν να διαπραγματεύονται με κανέναν τρόπο, που δεν μπορούν να επηρεάσουν, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα, τα πιο ιερά συμφέροντα της κοινωνίας, στην οποία ανήκουν. Όλους αυτούς τους ανθρώπους, που τους κυβερνούν άρχοντες, στην εκλογή των οποίων δεν μπορούν να συμβάλουν με κανέναν τρόπο, με νόμους, κανονισμούς και διοικητικές πράξεις, που βαραίνουν συνεχώς πάνω τους, χωρίς να έχουν κάνει χρήση του δικαιώματος που ανήκει σε κάθε πολίτη να επηρεάζει από τη μεριά του τις κοινωνικές συμβάσεις, σε ό,τι αφορά το ιδιαίτερο συμφέρον του. Είμαστε ενωμένοι και δίπλα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους τους εξευτελισμένους, που η μοίρα τους έχει αφεθεί στις ιδιοτροπίες, στα πάθη και τα συμφέροντα μιας ανώτερης κάστας. 

Ταυτιζόμαστε με τα βιώματα του Ηλία Βενέζη που γεννήθηκε στο Αϊβαλί και έζησε εκεί μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1914, όταν και εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στη Μυτιλήνη μέχρι το 1919. Την ίδια περίοδο, ο πατέρας του και μία αδελφή του έγιναν όμηροι των Τούρκων. Το 1922 η οικογένειά του εγκατέλειψε οριστικά πλέον τη Μικρά Ασία, ο ίδιος όμως δεν πρόλαβε να επιβιβαστεί στο πλοίο. Αιχμαλωτίστηκε και εστάλη, μαζί με άλλους 3.000 Αϊβαλιώτες, στα Τάγματα Εργασίας για 14 μήνες σε ηλικία 18 ετών. Οι εμπειρίες του από τα εργατικά τάγματα περιέχονται στο πρώτο μυθιστόρημά του, “Το Νούμερο 31328”. Ο Βενέζης ήταν ένας από τους μόλις 23 συμπατριώτες του που τελικά επιβίωσαν.  

Είμαστε ενωμένοι με όσους πιστεύουν ότι αυτοί που κάνουν πόλεμο ενάντια σ’ έναν λαό, προκειμένου να σταματήσουν την πρόοδο της λευτεριάς και να εκμηδενίσουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, θα πρέπει να καταδιώκονται απ’ όλους, όχι σαν συνηθισμένοι εχθροί, αλλά σαν δολοφόνοι και ληστές. 

Παραμένουμε ενωμένοι σαν να είμαστε τα παιδιά της Διδώς Σωτηρίου η οποία βρέθηκε στη Σμύρνη προ της εισόδου των Κεμαλικών στρατευμάτων και κατέφυγε πρόσφυγας στην Ελλάδα. Κατά την διάρκεια της κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στον αντιστασιακό Τύπο. 

Δεν μπορούμε να είμαστε ανακατεμένοι με όσους δεν αντιλαμβάνονται ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς βασιλιάδες, χωρίς ευγενείς και αφέντες, γιατί εμείς μένουμε ενωμένοι με όσους φωνάζουν ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτούς. Δεν μπορούμε να είμαστε ανακατεμένοι με όσους σπαταλάνε το αίμα του λαού, για να φορέσουν αλυσίδες στους ανθρώπους, γιατί εμείς μένουμε ενωμένοι με όσους θέλουν να σπάσουν τις αλυσίδες. 

Μένουμε ενωμένοι με τη διαδρομή του Φώτη Κόντογλου: Ζωγράφος, αγιογράφος και συγγραφέας. Το 1922 διαφεύγει από τη Μικρά Ασία με καΐκι για να έρθει στην Αθήνα και να γίνει ο δάσκαλος του Γιάννη Τσαρούχη και του Νίκου Εγγονόπουλου. 

Δεν μπορούμε να είμαστε ανακατεμένοι με τους Αρχιμανδρίτες, γιατί εμείς μένουμε ενωμένοι με το λαϊκό κλήρο, με όλους αυτούς τους Παπάδες του λαού που υπήρξαν πιο δίκαιοι, πιο ταπεινοί, πιο φίλοι της αλήθειας από τους άλλους ανθρώπους. Που λατρέψαν την ισότητα, υπερασπίστηκαν τα δικαιώματα των λαών, αποστράφηκαν το δεσποτισμό και χτύπησαν κάθε μορφή τυραννίας 

Μένουμε ενωμένοι και αφοσιωμένοι στα διδάγματα του Μενέλαου Λουντέμη που γεννήθηκε στη Μικρά Ασία το 1912 και με την καταστροφή ήρθε πρόσφυγας από τη Γιάλοβα για να εγκατασταθεί από το ελληνικό κράτος σε προσφυγικό συνοικισμό στην Έδεσσα. Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και στο ΕΑΜ και εξορίστηκε στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Έχει γράψει το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» και κάθε φορά που το διαβάζουμε ανακαλύπτουμε το παιδί, που κάθε οπαδός της ΑΕΚ όποια ηλικία και να έχει, κρύβει μέσα του. 

Είμαστε ενωμένοι με όσους ξέρουν πως το ψωμί του εργάτη είναι το στάρι του αγρότη. Κι ότι το τρακτέρ του αγρότη είναι παραγωγή του εργάτη. Ότι η ζεστή μπλούζα του οικοδόμου είναι το μαλλί απ’ την Ήπειρο. Ότι το εσώρουχο του καθενός είναι το βαμβάκι από τη Θεσσαλία. Ότι κάθε έκφραση της ΑΕΚ είναι οι αθλητές και οι προπονητές της και μοναδικός θεματοφύλακας ο λαός της. 

Είμαστε κάθε μέρα από τη ζωή του Κοσμά Πολίτη που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1888, αλλά μεγάλωσε στη Σμύρνη, όπου έζησε μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 όταν αναγκάστηκε να καταφύγει στη Μασσαλία για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1924. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Το Λεμονοδάσος, εκδόθηκε το 1930 και τον καθιέρωσε ως έναν από τους κορυφαίους εκφραστές της νεοελληνικής πεζογραφίας. Το 1945 δημοσίευσε το μυθιστόρημα Το Γυρί, που αντικατοπτρίζει τους κοινωνικούς προβληματισμούς του. Διαδραματίζεται στον ομώνυμο οικισμό της Πάτρας την περίοδο του Μεσοπολέμου, με «ήρωες» τα παιδιά ενός ορφανοτροφείου, θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής και πλαίσιο του μύθου οικογενειακά δράματα και τα βάσανα και πάθη των ανθρώπων του λαού, που δεν αποβλέπουν παρά σε κάποια φυγή προς κάποιο ακαθόριστο προσωπικό όνειρο. 

Αποδεχόμαστε την πολιτισμική κληρονομιά από ανθρώπους σαν τον Παύλο Φλώρο που γεννήθηκε στη Σμύρνη. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στα Βουρλά της Ιωνίας, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του μετά τα ορλωφικά γεγονότα. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή έφυγε για το Αμβούργο. Συγγραφέας, ποιητής και δραματουργός. Έγραψε πολλά μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και θεατρικά έργα, με θέματα από την ιστορία, την κοινωνία και την πολιτική της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας. 

Είμαστε τα πνευματικά τέκνα του Ο Γιώργου Θεοτοκά που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Αυγούστου του 1905 και μετακόμισε στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922. Ήταν ένας από τους πρωτεργάτες του νεοελληνικού ρεαλισμού και της κοινωνικής λογοτεχνίας. Υπήρξε φίλος και συνεργάτης των άλλων μεγάλων λογοτεχνών της γενιάς του, όπως ο Άγγελος Σικελιανός, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Νίκος Καζαντζάκης. Ήταν αντιφασίστας και αντιστασιακός κατά τη διάρκεια της Κατοχής, συμμετέχοντας στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). 

Έχουμε για Μάνα κάθε γυναίκα εκείνης της εποχής. Κάθε γυναίκα σαν την Τατιάνα Σταύρου που γεννήθηκε στο Βαφεοχώριο της Κωνσταντινούπολης, κόρη του φιλολόγου και γυμνασιάρχη Ιωάννη Αδαμαντιάδη και της συζύγου του Σμαράγδας. Είχε πέντε αδέρφια. Δύο χρόνια μετά τη μικρασιατική καταστροφή και ενώ είχε προηγηθεί ο θάνατος του πατέρα, η οικογένεια Αδαμαντιάδη κατέφυγε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής η Σταύρου εντάχτηκε στο ΕΑΜ και στην Υπηρεσία Πρόνοιας των Στρατευομένων.  

«Φτηνά τη Λευτεριά δεν την πουλούν πουθενά. Ούτε και τη χαρίζουνε. Όσοι την πήραν χάρισμα τη χαράμισαν». Μενέλαος Λουντέμης