Μια ολοκληρωτική προσέγγιση στα φαινόμενα του «Φοφανισμού» 

Οι άνθρωποι έχουν μια υπερδύναμη που την έχουν χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσουν παράξενα και μυστηριώδη πράγματα – από φαντάσματα και πνεύματα μέχρι κυβερνήσεις που βοηθάνε τους λίγους να εκμεταλλεύονται τους πολλούς και εταιρείες που εκμεταλλεύονται την αγαπημένη τους ομάδα.   

Ο φίλος μου ο Πλάτων διαχώριζε τον κόσμο σε δύο σφαίρες: τον κόσμο των ιδεών, που είναι τέλειος και αμετάβλητος, και τον κόσμο των φαινομένων, που είναι ατελής και υπόκειται σε αλλαγές. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η τέχνη είναι μια μίμηση της πραγματικότητας και μπορεί να οδηγήσει σε αποπροσανατολισμό. Αν ζούσε σήμερα σίγουρα θα έλεγε ότι το ποδόσφαιρο ως μπαλέτο της εργατικής τάξης και άρα μια μορφή τέχνης, αποτελεί το όποιο του λαού. Αυτό άλλωστε υποστήριξε πολλά χρόνια μετά τον Πλάτωνα ο Αρίγκο Σάκι, σε μια αναγωγή της φράσης του Καρλ Μαρξ που χρησιμοποιούσε τη θρησκεία. Ωστόσο, η φιλοσοφία, ως αναζήτηση της αλήθειας, μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στον κόσμο των ιδεών. 

Μετά θα έρθει ο Αριστοτέλης και θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στον κόσμο των φαινομένων και στην ανθρώπινη εμπειρία. Για τον Αριστοτέλη, η τέχνη είναι μια μίμηση της φύσης και μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο γύρω μας. Οπότε σε μια αριστοτελική προσέγγιση θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλα αυτά που συμβαίνουν στο ποδόσφαιρο, μας βοηθάνε να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο γύρω μας. Ωστόσο, η ηθική είναι το κλειδί για μια καλή ζωή και η τέχνη πρέπει να υπηρετεί την ηθική. Άλλωστε, πολλά χρόνια μετά τον Αριστοτέλη, ο Αλμπέρ Καμύ ήταν ξεκάθαρος: «Μετά από πολλά χρόνια όπου ο κόσμος μου έχει προσφέρει πολλές εμπειρίες, όλα όσα σίγουρα γνωρίζω για την ηθική και τις υποχρεώσεις, τα οφείλω στο ποδόσφαιρο». Θέλετε να σας πω τη σχέση που έχει η ηθική με το σύγχρονο – κερδοσκοπικό ποδόσφαιρο των αφεντικών;  

Καλύτερα να προσεγγίσετε τον Νίτσε που έθεσε υπό αμφισβήτηση τις παραδοσιακές έννοιες της ηθικής και της αλήθειας. Για τον Νίτσε, ο άνθρωπος δημιουργεί τις δικές του αξίες και η τέχνη είναι ένα μέσο έκφρασης της ανθρώπινης βούλησης. Άρα μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Νίτσε θα έλεγε ότι η σημερινή μορφή του ποδοσφαιρικού οικοδομήματος είναι απλά ένα μέσο έκφρασης της διαμορφωμένης κοινωνίας. 

Σύμφωνα με τον Μιχέλ Φουκό, η εξουσία δεν είναι κάτι εξωτερικό που ασκείται στους ανθρώπους, αλλά είναι εγγενές στα κοινωνικά συστήματα. Η γνώση, η επιστήμη και η τέχνη χρησιμοποιούνται συχνά για να νομιμοποιήσουν την εξουσία. Παρομοίως στις μέρες μας και εντελώς απροκάλυπτα η λαϊκή τέχνη του ποδοσφαίρου χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει την εξουσία του μεγάλου κεφαλαίου. Μια ματιά στους ιδιοκτήτες των ΠΑΕ θα σας λύσει κάθε απορία. 

Φυσικά θα κλείσουμε με τον αγαπημένο μας Σίγκμουντ Φρόυντ που υποστήριξε ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά επηρεάζεται από ασυνείδητες επιθυμίες και συγκρούσεις. Η τέχνη μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα μέσο για την έκφραση αυτών των ασυνείδητων επιθυμιών. Άρα το ποδόσφαιρο ως τέχνη συνδέεται σύμφωνα με τον Φρόυντ με τις διαχρονικές ασυνείδητες επιθυμίες των οπαδών, από τον Παντούρου μέχρι τον Φοφανά.