Συγγνώμη, δεν ξέραμε πως δεν θέλατε ειρήνη – Άρθρο του Κώστα Τσίλη

Μια ομάδα σπάει το εμπάργκο που έχει επιβληθεί εν καιρώ πολέμου σε μια χώρα και φτάνει μέχρι την πρωτεύουσα της για να παίξει ενα ποδοσφαιρικό φιλικό εν μέσω βομβαρδισμών. Το φιλικό δεν τελειώνει ποτέ, γιατί ο κόσμος εισβάλει στο γήπεδο και σηκώνει στους ώμους τους ποδοσφαιριστές. Η αποστολή της ομάδας προλαβαίνει να φύγει από την χώρα, πριν πέσει ο ήλιος και αρχίσουν και πάλι οι βομβαρδισμοί. Σας θυμίζει κάτι; Αλίμονο αν όχι. Συνεχίζω.

Αν πούλαγα αυτό το σενάριο για να γίνει ταινία στο Χόλιγουντ, θα έβγαζα τόσα λεφτά από τις εισπράξεις, που το καλοκαίρι θα μπορούσα να πω στον Πογέτ να κρατήσει μια θέση ανοικτή στην επίθεση, διότι του φέρνω τον Χάρι Κέιν με μεταγραφή. Δώρο. Πρόκειται για σενάριο πολύ πιο δυνατό ακόμα και απ’ αυτό της «απόδρασης των έντεκα». Ξέρετε, εκείνης της ταινίας με τον Πελέ που σκοράρει με ψαλιδάκι με σπασμένο το ένα χέρι του και τον Σταλόνε που, παραδόξως αντί να σκοτώνει «κακούς» Βιετκόνγκ, παίζει τερματοφύλακας. Το μυστικό της ταινίας, είναι πως είχε σενάριο βασισμένο σε μια πέρα για πέρα αληθινή ιστορία.

Πρόκειται για εκείνο το ματς που ονομάστηκε «αγώνας του θανάτου». Τότε η Στάρτ, ομάδα από υποσιτισμένους λόγω της γερμανικής κατοχής σοβιετικούς ποδοσφαιριστές, κλήθηκε να αντιμετωπίσει την θεωρούμενη ως ανίκητη ομάδα Φλάκελφ της ναζιστικής αεροπορίας. Στο «χάιλ χίτλερ» πριν το ματς, οι σοβιετικοί απάντησαν με το «fizcult Hura” (ζήτω ο αθλητισμός). Και στο τελεσίγραφο του ημιχρόνου «ή θα χάσετε ή θα υποστείτε τις συνέπειες», απάντησαν με νίκη 5-3. Βρέθηκαν άμεσα σε στρατόπεδα συγκεντρώσεων και μέσα σ’ έναν μήνα, όσοι δεν πέθαναν από βασανιστήρια, εκτελέστηκαν.

Όμως εκείνο που είχε πετύχει τότε, εκείνη η ομάδα ήταν μοναδικό. Είναι σενάριο που έγραψε η ζωή για να μείνει στην (παγκόσμια αθλητική) ιστορία. Και όπως γράφει η επιγραφή έξω από το γήπεδο που έγινε το ματς στην Ουκρανία. «Η δόξα σας δεν θα ξεθωριάσει στους αιώνες». Το ίδιο ισχύει και για την λάμψη που έριξε η ΑΕΚ, μέσα στην σκοτεινιά του πολέμου, εκείνο το απριλιάτικο απόγευμα στο Βελιγράδι. Δεν πρόκειται να σβήσει ποτέ στους αιώνες. Είναι επίσης σενάριο που έγραψε η ζωή, για να μείνει στην (παγκόσμια αθλητική) ιστορία. Προφανώς και όσοι είχαν ταξιδέψει σ’ εκείνη την αποστολή της ΑΕΚ, δεν είχαν τις ίδιες συνέπειες με τους σοβιετικούς ποδοσφαιριστές της Σταρτ. Κι όμως.

Τι θα γινόταν άραγε αν η γέφυρα του Νόβισαντ, μοναδικό πέρασμα στον δρόμο από το Βελιγράδι στα σύνορα με την Ουγγαρία, δεν κατέρρεε στις 8 Απρίλιου το βράδυ, αλλά στις 7 Απρίλη το μεσημέρι; Τι θα γινόταν άραγε, αν η αποστολή της ΑΕΚ καθυστερούσε να αναχωρήσει από το γήπεδο; Παίκτης της ΑΕΚ που ήταν τότε στο Βελιγράδι, μου λέει και μου ξαναλέει πως δεν θα ξεχάσει ποτέ τον τρόπο που οι γιουγκοσλαβικές αρχές εκλιπαρούσαν τα μέλη της αποστολής να βιαστούν, παρόλο που ήταν ακόμα πνιγμένοι στις αγκαλιές. «Πρέπει να φύγετε. Να φτάσετε στα σύνορα πριν πέσει ο ήλιος. Όταν βραδιάσει θα αρχίσουν και πάλι οι βομβαρδισμοί».

Με τα αν, προφανώς και δεν γράφετε η ιστορία. Και η ΑΕΚ επέστρεψε χωρίς να συμβεί το παραμικρό. Αλλά την ιστορία την έγραψε. Δεν είμαι πολύ σίγουρος πως όλοι όσοι συμμετείχαν σ’ εκείνο το ταξίδι, έχουν αντιληφθεί πλήρως το μέγεθος και την μοναδικότητα του εγχειρήματος. Παρόλο που έχουν δει με τα μάτια μου, σχεδόν όσους είχαν ταξιδέψει τότε στο Βελιγράδι, να δακρύζουν κάθε φορά που θυμούνται και διηγούνται. Με πρώτο τον Δημήτρη Μελισσανίδη. Που δεν νομίζω δημοσίως να έχει δακρύσει για τίποτε άλλο. Μόνο όταν μίλησε για εκείνο το ταξίδι.

Η ιστορία δεν γράφτηκε μόνο διότι μια ομάδα αψήφησε βομβαρδισμούς, που έχει και αυτό την (τεράστια) σημασία του. Η ΑΕΚ έγραψε ιστορία γιατί είναι ίσως το μοναδικό παράδειγμα ποδοσφαιρικής ομάδας, που κατάφερε έστω και για λίγο, να σταματήσει έναν πόλεμο, μόνο με μια μπάλα. Και το πόσο σπουδαίο είναι το επίτευγμα, φάνηκε από το πόσο πυρ και μανία έγιναν με το ταξίδι και με το φιλικό, οι αρχιτέκτονες του πολέμου. Οι «σύμμαχοι» του ΝΑΤΟ. Στα περισσότερα δυτικά κανάλια δεν έπαιξε καν η είδηση. Στο Euronews που έπαιξε, τα πλάνα έδειξαν μόνο την άδεια πλευρά της κερκίδας του γηπέδου του «Γιουγκοσλαβικού Λαικού Στρατού» και το ρεπορτάζ τόνιζε πως ήταν ματς δίχως ενδιαφέρον από τον κόσμο. Οι 25χιλιάδες Σέρβοι που έστησαν μια γιορτή ποδοσφαίρου και ειρήνης, στο ταιμ άουτ από βομβαρδισμούς, κρύφτηκαν επιμελώς και από τα πλάνα και από το ρεπορτάζ. Μήπως σας θυμίζει κάτι; Επίσης το CNN είχε κάνει λόγο για ένα ματς που έγινε μεταξύ Ελλήνων και Σέρβων με Ρώσο διαιτητή. Προσπαθώντας, υποθέτω, να περιορίσει το πανανθρώπινο αντιπολεμικό μήνυμα εκείνου του ματς, σε μια δήθεν σύναξη ομόθρησκων επ’ ευκαιρίας της μεγάλης Εβδομάδας. Τόσοι έξαλλοι ήταν με την ΑΕΚ οι πολέμαρχοι.

Οι Σέρβοι τότε είχα τυπώσει μπλουζάκια με το περιβόητο αμερικάνικο βομβαρδιστικό τύπου Στελθ, το οποίο είχαν καταρρίψει και είχαν στείλει προς τους πολέμαρχους το μήνυμα: «συγγνώμη, δεν ξέραμε πως ήταν αόρατο». Είχε και η ΑΕΚ αντίστοιχο μήνυμα. «Συγγνώμη, δεν ξέραμε πως δεν θέλατε την ειρήνη». Απλώς δεν το τύπωσε σε μπλουζάκια.

ΥΓ: Κάποιοι νομίζουν πως θα ιδρώσει με απειλές για Grexit, το αφτί της ομάδα που έχει αψηφήσει ΝΑΤΟ και βόμβες. Καλό ε;

Κώστας Τσίλης, enwsi.gr