EDITORIALS
Ουτοπικές στιγμές του οπαδικού οπορτουνισμού
Η ΑΕΚ έχει την ικανότητα να διαπερνά όλους τους προβληματικούς τρόπους με τους οποίους έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε αυτόν τον κόσμο.
Η ΑΕΚ έχει την ικανότητα να διαπερνά όλες τις προκαταλήψεις και τις συμμαχίες και τις σκοπιμότητες και τις άμυνες, που στην ουσία κρύβουν έναν πολυεπίπεδο πόνο. Η ΑΕΚ έχει την ικανότητα να φτάνει σε αυτό που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια και υπάρχει σε όλους, σε ότι είναι αγνό, σε ότι είναι καλό, στην ιερή ουσία. Η ΑΕΚ είναι απ’ όσα μπορούμε να κάνουμε, τουλάχιστον από άποψη ψυχαγωγίας, η μεγαλύτερη ένδειξη ότι συμβαίνει κάτι άλλο, κάτι ανεξήγητο, διότι μας επιτρέπει να βιώσουμε γνήσιες στιγμές υπερβατικότητας.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να βιώσουμε γνήσιες στιγμές υπερβατικότητας, είναι η απαλλαγή μας από τις ουτοπικές στιγμές του οπαδικού οπορτουνισμού. Κλασικό παράδειγμα η ουτοπία της “Λαϊκής Βάσης” που δεν μπόρεσε ποτέ να υποδείξει μια πραγματική διέξοδο. Δε μπόρεσε να εξηγήσει την ουσία της σκλαβιάς των συλλόγων στο ποδόσφαιρο των ΠΑΕ, ούτε ν’ αποκαλύψει τους νόμους της εξέλιξης του, ούτε να βρει την κοινωνική δύναμη που είναι ικανή να γίνει ο δημιουργός μιας νέας προοπτικής.
Επικεντρώνοντας στην κοινωνία της ΑΕΚ δε μπορείς να μην εστιάσεις στην αντίφαση ανάμεσα στην αμφιβολία για τις εταιρείες και τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τις εταιρείες, απέναντι στην πίστη για την ιδέα και τα ιδανικά της ΑΕΚ, του θαύματος των προσφυγών. Αυτή η δυναμική που συναντάται έντονα ανάμεσα στους οπαδούς της ΑΕΚ είναι κάτι που σε κάνει να πρέπει να δεχτείς ότι το πάθος και η ενέργεια της ζωής μας, προέρχονται εν μέρει από το γεγονός ότι σκεφτόμαστε πολύ και βασανιζόμαστε για κάτι που μπορεί απλώς να είναι μια Ανώνυμη Εταιρεία. Άρα κατά μια έννοια ίσως αυτή η αμφιβολία, αυτή η αβεβαιότητα και αυτό το μυστήριο που συναντάς στην καθημερινότητα της ΑΕΚ να είναι τα στοιχεία που δίνουν ζωή στα πάντα των οπαδών της.
Πέρα από κάθε αμφιβολία και κάθε αβεβαιότητα όμως θα πρέπει να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα, χωρίς καμία αμφιβολία, ότι βάση όλης της εξέλιξης της ανθρωπότητας και κινητήρια δύναμη της είναι η πάλη των τάξεων και δεν πρόκειται να καταφέρεις καμία προοδευτική εξέλιξη στο χώρο του ποδοσφαίρου αν αποφεύγεις τη σύγκρουση με τους ταξικούς εκμεταλλευτές του παιχνιδιού. Ήδη έχουν καταφέρει να απομακρύνουν από τα γήπεδα ένα μεγάλο κομμάτι της εργατικής τάξης. Και το έχουν καταφέρει αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο με τη μέθοδο της κατασκευής ιδιωτικών γηπέδων, μικρής χωρητικότητας σε σχέση με τη βάση των οπαδών της κάθε ομάδας, που θα τους δίνει το πάτημα για πανάκριβα εισιτήρια που θα απομακρύνουν με ταξικά κριτήρια τους “επικίνδυνους” για την εξουσία τους. Έτσι λειτουργούν οι ταξικοί εκμεταλλευτές αυτού του κόσμου. Με τη βία, με τη δική τους βία που κανείς μεγαλόσχημος δε βρίσκεται να καταδικάσει. Ναι φουκαρά μου, βία είναι ο ταξικός σου αποκλεισμός από το γήπεδο της αγαπημένης σου ομάδας μη σου ακούγεται υπερβολικό. Η βία, φουκαρά μου έχει αρχίσει από την έξωση των Πρωτοπλάστων, πολλά χρόνια πριν την έξωση των φτωχών οπαδών της ΑΕΚ από το γήπεδο που παίζει η αγαπημένη τους ομάδα. Τούτη την ιουδαϊκή μυθολογία της Γένεσης την ενστερνίστηκε και ο χριστιανισμός, και είναι το προπατορικόν αμάρτημα. Η βία εκεί έχει την πηγή της, είναι η βία που ασκείται από τον Θεό, και, με αυτή την έννοια, η βία έχει κι ένα θεϊκό στοιχείο. Ίσος γι’ αυτό το λόγο στα εγκαίνια να είδαμε να παρελάσει όλο αυτό το παπαδαριό. Η βία πήρε πολλές μορφές μέσα στην Ιστορία. Η τελευταία της μορφή είναι η βία του κεφαλαιοκρατικού συστήματος και η επαναστατική αντιβία της προλεταριακής επανάστασης. Το αν και σε τι βαθμό έχει δικαιωθεί η προλεταριακή επανάσταση είναι άλλο θέμα. Ωστόσο, η επαναστατική αντιβία, όπως την καθόρισε ο Λένιν, είναι μια βία δικαιωμένη από την Ιστορία.
Πολλοί που καταδικάζουν τη βία από όπου κι αν προέρχεται, εκτός αν προέρχεται από τα αφεντικά τους, υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε μια οργανωμένη μορφή “Λαϊκής Βάσης” να λειτουργήσει μια μεγάλη ομάδα σύμφωνα με τις αρχές και τη φιλοσοφία των οπαδών της, αδιαφορώντας για το ευρύτερο περιβάλλον των ΠΑΕ και της επιχειρηματικής δράσης που θα διαθέτουν οι άλλοι σύλλογοι. Τέτοιες προτάσεις κυρίως εκφράζονται όταν υπάρχουν οικονομικά προβλήματα στους συλλόγους ως αποτέλεσμα της έλλειψης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τον ορισμό της ουτοπίας. Τέτοιες προσεγγίσεις θυμίζουν τους πρώτους εκπροσώπους του Ουτοπικού Σοσιαλισμού και κυρίως τον Ρόμπερτ Όουεν.
Ο Όουεν θεωρούσε ότι η φτώχεια και η εξαθλίωση της εργατικής τάξης ήταν δυνατό να ξεπεραστεί μέσω της λειτουργίας πρότυπων βιομηχανικών μονάδων. Ίδρυσε μια τέτοια, όπου για πρώτη φορά απαγορεύτηκε η παιδική εργασία και οι ανθυγιεινές εργασίες για τις γυναίκες, καθιερώθηκε ωράριο εργασίας και μια υποτυπώδης ασφάλιση των εργατών, δίχως να εξαλείφεται το κέρδος του καπιταλιστή. Όταν θέλησε να μετατρέψει τις βιομηχανικές μονάδες σε κύτταρα μιας μελλοντικής αταξικής κοινωνίας, δέχτηκε τον εμπορικό πόλεμο των επιχειρηματιών ιδιοκτητών των άλλων εργοστασίων, αλλά και κοινωνικό πόλεμο πρώτα απ’ όλους από τους εκπρόσωπους της Εκκλησίας, στην συνέχεια από τους οικονομολόγους και τους πολιτικούς της εποχής. Τελικά… οδηγήθηκε στη χρεοκοπία.
Ωστόσο… δε θα πρέπει να παραβλέψουμε μια σημαντική συνεισφορά του Όουεν που έγκειται στο γεγονός ότι αντιλήφθηκε την αναγκαιότητα ύπαρξης συγκεκριμένης υλικής βάσης και αντιστοίχων σχέσεων παραγωγής για τη συγκρότηση μιας κανονικής σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ας ελπίσουμε ανάλογα αντανακλαστικά να δείξουν και οι σύγχρονοι ουτοπιστές της “Λαϊκής Βάσης” ώστε να κατανοήσουν έγκαιρα ότι δεν μπορεί να υπάρξει κανονική Λαϊκή Βάση χωρίς Λαϊκή Εξουσία και με την επιχειρηματική δράση ανεξέλεγκτη.
“Είσαι ελεύθερος να μην ασχολείσαι με τον αθλητισμό που ελέγχεται – καθορίζεται από την επιχειρηματική δράση” μου έγραψε ένας κύριος στα social. Θα ήθελα να σας απαντήσω καλέ μου κύριε για την επιλογή ζωής που θέλει να ασχολείσαι και να είσαι δραστήριος απέναντι σε ότι πιστεύεις ότι πρέπει να αλλάξει, αλλά κάθε φορά που ακούω τη λέξη ελευθερία γελάω. Τι υπέροχη λέξη και πόσο μεγάλη παγίδα. Γιατί κύριε φουκαρά μου, εγώ κι εσύ έχουμε την ελευθερία που έχει η αντιλόπη όταν τρέχει για να ξεφύγει, την ίδια ώρα που η τίγρης είναι επίσης ελεύθερη να τρέχει για να μας πιάσει και να μας κατασπαράξει. Και ξέρεις φουκαρά μου που οδηγεί αυτή η ελευθερία; Εννέα στις δέκα φορές η ελεύθερη τίγρης φτάνει, σκοτώνει και κατασπαράζει την ελεύθερη αντιλόπη.
“Είσαι ελεύθερα υποταγμένος” ίσως αυτό να ήθελε να μου πει ο καλός κύριος που σας είπα παραπάνω. Δεν είναι όμως στα γονίδια του ανθρώπινου είδους η υποταγή. Αντίθετα. Είναι η αντίσταση, είναι η αντεπίθεση, είναι η διεκδίκηση, είναι η διαρκής επιδίωξη για να γίνει η ζωή καλύτερη και η ΑΕΚ ως κομμάτι της ζωής μας ακόμα καλύτερη. Να λες όχι, να ζητάς τι θες και να επιβάλεις το κόστος σ’ αυτόν που πρέπει να το πληρώσει.
Υ.Γ. Οι σύγχρονοι πρόσφυγες και μετανάστες είναι άνθρωποι που έχουν δικαίωμα να ζουν σαν άνθρωποι στις πατρίδες τους αλλά εξορίζονται είτε από την εξαθλίωση της εκμετάλλευσης είτε από τον τρόμο της στρατιωτικής επέμβασης. Αυτοί που δημιουργούν το πρόβλημα τους παρουσιάζουν και σαν απειλή. Θέλουν να μεταφέρουν την αντιπαράθεση σε εμάς, απέναντι σε αυτούς τους χαροκαμένους. Ούτε στιγμή να μην ξεχνάς λαέ μου, πως ένας είναι ο εχθρός. Όπως στο ποδόσφαιρο και το μπάσκετ δημιουργούν και αβαντζάρουν οπαδικούς στρατούς με αρχιστράτηγους ανθρώπους της νύχτας, για να διαιωνίζουν το μίσος ανάμεσα σε φτωχά λαϊκά στρώματα που απλά τυχαίνει να αγαπάνε διαφορετική ομάδα, έτσι κάνουν και στην κοινωνική ζωή εργαλειοποιώντας δυστυχισμένους ανθρώπους. Όλοι εμείς οι εργαζόμενοι αυτού του πλανήτη δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα, όποια και να είναι η ομάδα μας, όποια και να είναι η παρτίδα μας, όποιο και να είναι το χρώμα μας. Απέναντι μας είναι μόνο οι κηφήνες που εισπράττουν τα κέρδη από τη δική μας δουλειά. Απέναντι μας είναι όλοι οι κηφήνες αυτού του πλανήτη, όποια και να είναι η ομάδα τους, όποια και να είναι η παρτίδα τους, όποιο και να είναι το χρώμα τους. Το «κάτω τα ξερά σας από τους πρόσφυγες – μετανάστες» είναι από τα ελάχιστα που πρέπει φωνάξει όσο πιο δυνατά μπορεί ένας οπαδός της ΑΕΚ.
*Η βασική φωτογραφία του άρθρου είναι απόσπασμα από το “The Dark Fairytales” της Κίκι Σμιθ. Αυτό ακριβώς είναι ο Οπορτουνισμός σε κάθε του έκφραση: μια συλλογή από σκοτεινά παραμύθια.
Παρασκευή, 7 Ιουλίου 2023
Παναγιώτης Αλιατάς
Mail: aliatas74@gmail.com
