EDITORIALS
Ξωτικά σ’ έναν κόσμο λεπρών
Στη Λίθινη Εποχή, ο μέσος άνθρωπος είχε στη διάθεσή του περίπου 4.000 θερμίδες ενέργειας κάθε μέρα. Σε αυτές δεν περιλαμβανόταν μόνο η τροφή, αλλά και η ενέργεια που επενδυόταν για τη δημιουργία εργαλείων, ένδυσης, τέχνης και φωτιάς. Σήμερα, ο μέσος Αμερικανός χρησιμοποιεί 228.000 θερμίδες ενέργειας καθημερινά, όχι μόνο για να γεμίσει το στομάχι του, αλλά και το αυτοκίνητο, τον υπολογιστή, το ψυγείο και την τηλεόρασή του. Ο μέσος Αμερικανός χρησιμοποιεί εξήντα φορές περισσότερη ενέργεια από τον μέσο τροφοσυλλέκτη της Λίθινης Εποχής. Είναι άραγε και εξήντα φορές πιο ευτυχισμένος; Καλό θα ήταν να αντιμετωπίζουμε τέτοιες ρόδινες απόψεις με κάποιο σκεπτικισμό. Για κάθε, εξέλιξη, για κάθε ανάπτυξη θα πρέπει να βλέπουμε ποιος καθορίζει, ποιος καθοδηγεί αυτή την ανάπτυξη και τι σκοπούς – συμφέροντα εξυπηρετεί.
Όταν ξεκίνησε να παίζετε ποδόσφαιρο στην Ελλάδα, αποτελούσε μεγάλη χαρά και ταυτόχρονα ικανοποίηση η συμμετοχή των παικτών σε αυτά τα παιχνίδια, χωρίς να υπάρχει η σκέψη της αμοιβής ή κάποιας αποζημίωσης για τη συμμετοχή τους. Αυτό συνεχίστηκε για πολλά χρόνια, οι ομάδες αποκτούσαν διάφορα μικροέσοδα, είτε από εισιτήρια, είτε από εισφορές παραγόντων, με τα οποία αγοράζονταν τα απαραίτητα υλικά (παπούτσια, φόρμες, στολές) που πλέον δεν επιβάρυναν τους ποδοσφαιριστές.
Από το 1958 και ύστερα με την δημιουργία του Οργανισμού Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (ΟΠΑΠ), άρχιζε μια καινούργια εποχή. Αυτή του κρατικοδίαιτου επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Μέχρι και σήμερα τα ποσά από το κράτος είναι υπερπολλαπλάσια από αυτά που αναμένουν να πάρουν οι ποδοσφαιρικές επιχειρήσεις από ιδιωτικές εταιρείες…. Ταυτόχρονα την εποχή εκείνη οικονομικά ισχυροί παράγοντες άρχισαν να εισβάλλουν στο χώρο του ποδοσφαίρου, με την ανάληψη από μέρους τους της διοίκησης των ομάδων. Ήταν η αρχή μιας κατάστασης που έχει φτάσει μέχρι και σήμερα όπου κράτος και επιχειρηματίες λειτουργούν σαν «συγκοινωνούντα δοχεία» για λόγους και εξυπηρέτηση συμφερόντων που γνωρίζουν οι ίδιοι, αλλά και προκειμένου να εκμεταλλεύονται το κοινωνικό ξέπλυμα που προσφέρει το ποδόσφαιρο, να διασφαλίζουν οικονομικά και πολιτικά οφέλη και φυσικά να «εκπαιδεύουν» τις μάζες να στοιχίζονται πίσω από ξένα για αυτές συμφέροντα.
Περνώντας από 1979 και την νομοθετική θέσπιση του Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου στην Ελλάδα και την αγωνιστική περίοδο 2006-07, όταν η ΕΠΟ επιτρέπει την αποχώρηση των 16 συλλόγων-μελών της Α’ Εθνικής από την Ένωση Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών (ΕΠΑΕ), ώστε να προβούν σε ίδρυση του συνεταιρισμού ΠΑΕ υπό την επωνυμία Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Α΄ Εθνικής Κατηγορίας (Superleague Ελλάδα) και μέχρι σήμερα θα δούμε τα εγγυημένα έσοδα των ΠΑΕ να εκτοξεύονται. Είδαμε μήπως να εκτοξεύεται η χαρά και η ικανοποίηση των φιλάθλων; Είδαμε μήπως να εκτοξεύεται η ποιότητα του ποδοσφαιρικού θεάματος; Είδαμε μήπως να εκτοξεύεται το επίπεδο του ανταγωνισμού και το ενδιαφέρων για την εξέλιξη του πρωταθλήματος; Είδαμε μήπως να εκτοξεύεται η παραγωγή νέων Ελλήνων ποδοσφαιριστών; Καλό θα ήταν να αντιμετωπίζουμε τέτοιες ρόδινες απόψεις με κάποιο σκεπτικισμό. Για κάθε, εξέλιξη, για κάθε ανάπτυξη θα πρέπει να βλέπουμε ποιος καθορίζει, ποιος καθοδηγεί αυτή την ανάπτυξη και τι σκοπούς – συμφέροντα εξυπηρετεί.
Μη περιμένετε από τους προστάτες των αφεντικών μια γενικότερη ενημέρωση των εξελίξεων ώστε να βγάλετε τα συμπεράσματά σας. Αυτοί έχουν αφήσει στην άκρη το κέντημα της πραγματικότητας εδώ και χρόνια. Όπως πάντα, ατενίζουν εξ αποστάσεως τον θαυμαστό κόσμο που φτιάχνουν τα αφεντικά τους. Δε βλέπουν παρά μόνο ό,τι γράφουν οι ίδιοι στα ΜΜΕ των αφεντικών τους. Το ίδιο επιθυμούν και για όλους εμάς, να γίνουμε σαν τα μούτρα τους, να θυμίζουμε ξωτικά σ’ έναν κόσμο λεπρών. Όσο για τους διανοουμένους του χώρου;… η μέγιστη απογοήτευση. Χωρίς να το καταλάβουν, έχει ξυπνήσει μέσα τους η ηρωίδα του Προυστ, κυρία Βερντιρέν, η οποία μέσα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο υπέφερε ακόμα περισσότερο από τις ημικρανίες της, επειδή δεν είχε κρουασάν να βουτήξει στον καφέ της, ώσπου κατάφερε τελικά το γιατρό της να της γράψει τη συνταγή που επέτρεπε να της τα φτιάχνουν αποκλειστικά για την ίδια. Η κυρία Βερντιρέν, λοιπόν, απολάμβανε το πρώτο από αυτά τα ειδικά κρουασάν το πρωινό που οι εφημερίδες περιέγραφαν τη βύθιση του Λουζιτάνια, του μεγαλύτερου την εποχή εκείνη εμπορικού πλοίου στον κόσμο, από τους Γερμανούς, που έστειλαν στον υγρό τάφο περίπου 1.300 άμαχους. Έτσι, όπως το βύθιζε στον καφέ της, δίνοντας μικρά χτυπήματα στην εφημερίδα με το ένα χέρι, για να την κρατά ορθάνοιχτη χωρίς να χρειάζεται να αποσπάσει το άλλο χέρι από τα βουτήματα, έλεγε: Τι τρομερό, αυτό ξεπερνά σε φρίκη και τις πιο φοβερές τραγωδίες! Ακόμη και τη στιγμή, που, με γεμάτο το στόμα, προέβαινε σ’ αυτές τις εκδηλώσεις θλίψης, η έκφραση, που απλώθηκε στο πρόσωπό της ήταν μάλλον μιας γλυκιάς ικανοποίησης… από το κρουασάν. Κάπως έτσι λειτουργούν οι διάφοροι διανοούμενοι φίλαθλοι και οπαδοί, δημοσιογράφοι και δημοσιολόγοι, τραγουδιστές και ηθοποιοί. Παρακολουθούν την τραγωδία του ελληνικού ποδοσφαίρου και μπάσκετ συγκλονισμένοι, περιμένοντας τη συμμετοχή τους στο επόμενο επικοινωνιακό σόου του αφεντικού με χορηγό εταιρεία παραγωγής κρουασάν.
Δυστυχώς δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα από αυτούς και… δυστυχώς, η ανάπτυξη και η εξέλιξη δίχως να εξετάζουμε το κοινωνικοοικονομικό στάτους κάτω από το οποίο γίνονται, δεν μας εξασφαλίζουν το θετικό πρόσημο. Ο άνθρωπος της «αναπτυγμένης» καπιταλιστικής δύσης και η γάτα είναι τα μόνα ζώα σ’ ολόκληρο τον πλανήτη που σκοτώνουν απλώς από ευχαρίστηση κι όχι από ανάγκη για επιβίωση. Κι αν για τις γάτες υπάρχει το ελαφρυντικό της «φύσης», για τον άνθρωπο ποιο ελαφρυντικό υπάρχει; Στο περιβάλλον του επαγγελματικού – κερδοσκοπικού «αθλητισμού» οι παράγοντες των εταιρειών που εκμεταλλεύονται τους συλλόγους δεν «σκοτώνουν» τους αντιπάλους απλώς για ευχαρίστηση. «Σκοτώνουν» και από υποχρέωση. Έγιναν σκλάβοι ενός συστήματος, μιας βιομηχανίας θεάματος που έφτιαξαν μόνοι τους και, αφού νομοτελειακά ξέφυγε από τον έλεγχό τους, τους πιέζει να σκοτώνουν και να σκοτώνονται. Ακλόνητα είναι αυτά τα δεδομένα. Από τη στιγμή που μετέτρεψαν τον διαγωνισμό συλλόγων σε ανταγωνισμό εταιριών οι κανόνες είναι ξεκάθαροι: Ο θάνατος σου η ζωή μου. Όλα τα άλλα είναι για τις συσκέψεις τα συνέδρια για το καλό του ποδοσφαίρου και για τις ανακοινώσεις στα ΜΜΕ.
Για όλα αυτά οι οπαδοί θα πρέπει να διαχωρίσουν τη θέση τους από όλους αυτούς. Όλοι εμείς που αγαπάμε την ομάδα μας, μέσα από την υπερβολή της έκφρασης που μας θέλει να «ζούμε γι’ αυτή» δεν είναι δυνατόν να βαδίζουμε στον ίδιο δρόμο με όλους αυτούς που «ζουν από αυτή» . Ένα μέτωπο συνειδητοποιημένων οπαδών πρέπει να γίνει χτες. Πρέπει αυτό το μέτωπο να γίνει έμμονη ιδέα και να μας θυμίζει τους στίχους του Αλαν Γκίνσμπεργκ: «Αρνούμαι να απαλλαγώ από την έμμονη ιδέα μου». Σε όσους πολεμούν την ιδέα του μετώπου, ενώ γνωρίζουν, μέσα σ’ αυτήν την κηρυγμένη διάλυση, την αναγκαιότητά του, τους αξίζει η φράση του Σατωβριάνδου: «Υπάρχουν εποχές, στις οποίες πρέπει κανείς να ξοδεύει με μέτρο την περιφρόνησή του, λόγω του μεγάλου αριθμού εκείνων που τη χρειάζονται».
Κάθε φορά που οι κουβέντα φτάνει εδώ, εμφανίζονται οι γνωστοί λιμοκοντόροι να κηρύξουν την «ενότητα» και τα «Όλοι μαζί μπορούμε». Η κατάσταση όμως που βιώνουμε σήμερα είναι δικό τους δημιούργημα. Μόνοι τους κατασκεύασαν τη ζούγκλα που καταπίνει το ελληνικό ποδόσφαιρο και μπάσκετ. Μόνοι τους έβαλαν τους κανόνες λειτουργίας της μηχανής. Δεν θα μπορούσε η ζούγκλα αυτή να είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά από το γενικότερο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της Ελλάδας. Άλλωστε κι εκεί οι ίδιοι είναι οι πρωταγωνιστές. Έγινε το τέρας που δημιούργησαν αδηφάγο. Καταβροχθίζει δάση και βουνά, καταπίνει ποτάμια, ξερνάει τοξικά απόβλητα, στο ποδόσφαιρο θα κολλούσε; Υποδουλώνει πληθυσμούς, καταρρακώνει συνειδήσεις, ρουφάει τον αέρα μας, δηλητηριάζει την ψυχή μας, στους φουκαράδες τους οπαδούς θα σταματούσε τη δράση του. Κι όλο ζητάει περισσότερα το τέρας τους: περισσότερη τροφή, περισσότερο νερό, περισσότερη ενέργεια, πανάκριβα εισιτήρια, τηλεοπτικές συνδρομές για να βλέπουμε την ομάδα μας… Κι όλο μας πιέζει να το υπηρετούμε θυσιάζοντας και θυσιαζόμενοι. Αυτοθυσιαζόμενοι. Ειδικά κάποια αδέλφια και μερικούς συντρόφους, τους παρακολουθώ και δε τους αναγνωρίζω. Όλο και περισσότερο μοιάζουν στο τέρας.
Όλοι σκλάβοι του τέρατος. Διανοούμενοι, επιχειρηματίες, επαγγελματίες, πολιτικοί, τραπεζίτες, άνθρωποι της τέχνης και της θρησκείας… όλοι έμποροι των καημών και των αδυναμιών μας, προς δόξαν της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου των αφεντικών. Όλοι έχουν μεταμορφωθεί σε «κυρίες Βερντιρέν». Όλοι αυτοί είναι «ειδικοί». Ο καθένας τους έκλεψε ένα κομμάτι της δικής μας ομάδας και το έκανε ειδικότητά του (με το αζημίωτο φυσικά). Είμαστε μέσα σ’ έναν πίνακα ζωγραφικής του 1815. Του Fuseli: «Η Αριάδνη που παρακολουθεί την πάλη του Θησέα με τον Μινώταυρο». Η Αριάδνη είναι η ευνουχισμένη διανόηση της εποχής μας. Δημιούργησαν δε και έναν δικό τους κώδικα επικοινωνίας ούτως ώστε να συζητούν μεταξύ τους και να αποφασίζουν για όλα τα κομμάτια της ομάδας μας, του ποδοσφαίρου, του αθλητισμού, της κοινωνίας μας χωρίς εμείς να καταλαβαίνουμε τίποτα.
Λένε για παράδειγμα: «πρέπει να ευλογούμε το θεό που έχουμε έναν πανίσχυρο ιδιοκτήτη να ελέγχει την ομάδα μας, γιατί πώς αλλιώς θα ανταγωνιζόμασταν τους άλλους που έχουν αντίστοιχα πανίσχυρους οικονομικά (και όχι μόνο) παράγοντες;». Αποκωδικοποιημένη αυτή η φράση γίνεται: «Ο θεός να βάλει το χέρι του για να μη καταλάβει ο λαός ότι τίποτα από όλα αυτά που βλέπουμε στον αθλητισμό των αφεντικών δεν είναι μοιραίο, τίποτα δεν είναι αναγκαίο να συμβεί και πως υπάρχει πάντα ένας άλλος δρόμος από τον καπιταλιστικό τρόπο ανάπτυξης του αθλητισμού» Το σύστημα τους για να επιβιώσει πρέπει να μας πουλήσει προστασία κι εμείς πρέπει να διαλέξουμε τον καλύτερο νταβατζή. Τρέμουν και μόνο στην ιδέα να περάσει από το μυαλό μας η επιλογή: «Να απαλλαγούμε από ΟΛΟΥΣ τους νταβατζήδες και τα κουτσαβάκια τους»
Όταν θέσπισαν την επαγγελματική λειτουργία του ελληνικού ποδοσφαίρου, έβαλαν τα παπαγαλάκια τους να λένε και να γράφουν διάφορα. Ότι η ίδρυση των Ποδοσφαιρικών Ανώνυμων Εταιριών θα σημαίνει την αύξηση της αθλητικοοικονομικής αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των συλλόγων αλλά και λύτρωση της αθλητικής διαδικασίας και δράσης των ομάδων από πολιτικές παρεμβάσεις.
Τι έχουμε δει από τότε μέχρι και σήμερα; Πλήθος από χαριστικές ρυθμίσεις συσσωρευμένων χρεών στο Δημόσιο που απλόχερα προσφέρονται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις στους επιχειρηματίες του «αθλητισμού». Είδαμε «ειδικές εκκαθαρίσεις» με ΠΑΕ και ΚΑΕ να καθαρίζουν τα χρέη τους σε Δημόσιο και τρίτους αλλάζοντας λίγο το όνομα τους. Θα θυμάστε εκεί στην αρχή της δεκαετίας του 2000 κάτι «Νέος Πανιώνιος» κτλ. Όμως είδαμε και μεγάλες – ιστορικές ομάδες να υποβιβάζονται εθελοντικά για μη αγωνιστικούς λόγους, από επαγγελματικές να γίνονται ερασιτεχνικές για να μπαίνουν σε μια «διαδικασία εκκαθάρισης» ώστε να απαλλάσσονται από τα χρέη τους οι ιδιοκτήτες των ΠΑΕ που τις εκμεταλλεύονται. «Πτωχευτικούς κώδικες» κανονικά καταφύγια για τους ιδιοκτήτες των ΠΑΕ – ΚΑΕ που κατέφευγαν εκεί «παγώνοντας» τις οφειλές σε τρίτους κερδίζοντας χρόνο για νέα μεγαλύτερα χρέη που συσσωρεύονταν για το μέλλον. Είδαμε να περνάνε νομοσχέδια στη βουλή που ρύθμιζαν τα χρέη των ΑΑΕ προς την εφορία και το ΙΚΑ. Ρυθμίσεις που προέβλεπαν την καταβολή 120 δόσεων και τη διαγραφή του 80% των προσαυξήσεων. Έχουμε δηλαδή συνεχόμενη άμεση και έμμεση πριμοδότηση των αφεντικών του «αθλητισμού» με χρήμα, κι δωσ’ του χρήμα ζεστό από το κρατικό ταμείο. Κάθε σεζόν και περισσότερο απ’ όσο είχαν ήδη πάρει. Γι’ αυτό και η κυβερνητική πολιτική συγκεντρώνεται φουκαρά μου στο θέμα των φόρων. Αν το αναλύσεις όλοι εμείς χρηματοδοτούμε τους σωτήρες για να μας σώσουν. Αυτό που παίζεται ακόμα είναι τα ποσοστά του κάθε φόρου. Όχι του φόρου για τα αφεντικά μας. Αυτός μειώνεται έως την εξαφάνιση. Οι φόροι στα λαϊκά εισοδήματα είναι που αυξάνουν με κάθε τρόπο. Στο τέλος εμφανίζονται οι χρήσιμοι ηλίθιοι και κάθε φορά που ζητάς καλύτερες μεταγραφές για την ομάδα σου, λένε «δε θα κάνουμε εμείς κουμάντο στην τσέπη του άλλου». Πόσο κλόουν;
Όσο για τη λύτρωση των ομάδων από τις πολιτικές παρεμβάσεις… Θα ξεκινήσουμε από τον Ευάγγελο Βενιζέλο που έγινε βουλευτής Θεσσαλονίκης επειδή βοήθησε νομικά τον ΠΑΟΚ να «κλέψει» το Νάσο Γαλακτερό από την ΑΕΚ. Στην συνέχεια κατασκεύασε με χρήματα του ελληνικού δημοσίου κλειστό γυμναστήριο στην Πυλαία το οποίο παραχωρήθηκε στο ΠΑΟΚ. Και θα φτάσουμε μέχρι το σήμερα και τον Λευτέρη Αυγενάκη που κάποιοι χαριτολογώντας τον ονομάζουν υπουργό Ολυμπιακού αντί για υφυπουργό Αθλητισμού, αλλά και τον επίσημο μανιακό προστάτη της Κυβέρνησης Μητσοτάκη και ιδιοκτήτη του Ομίλου Σκάι και της ΠΑΕ Παναθηναϊκός, Ιωάννη Αλαφούζου.
Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό ο Χορτάτος Σωτήρας γελάει όταν ακούει τον Χρήσιμο Ηλίθιο να λέει ότι πρέπει να πληρώσουν για αγορά διαρκείας οι φουκαράδες και μετά να έχουν απαιτήσεις για την αγαπημένη τους ομάδα από αυτούς που αρπάζουν τον κοινωνικά παραγόμενο πλούτο και εντός, αλλά κυρίως εκτός ομάδας. Όλη στην συνομοταξία των αφεντικών γελάνε με τους κλόουν κι ας είναι οι δικοί τους κλόουν που λένε απλά ότι τους υπαγορεύουν, γιατί γνωρίζουν πως σ’ ένα κράτος που είναι δικό τους, με μια κυβέρνηση που είναι δική τους, τα περί φιλάνθρωπων και φίλαθλων επιχειρηματιών που ματώνουν για την αγαπημένη τους ομάδα είναι μόνο για το τσίρκο που έχουν δημιουργήσει στα ελεγχόμενα από αυτούς ΜΜΕ.
Από κοντά κι αυτοί που υποκρίνονται. Αυτοί που ενώ στηρίζουν με τα μπούνια την κάθε επιχειρηματική δράση, αγανακτούν, δήθεν, με τις τιμές των διαρκείας της ΠΑΕ ΑΕΚ. Ένα τέλος θα πρέπει να δοθεί και στο παραμύθι των «άλλων» που είναι κακοί, ενώ οι δικοί μας επιχειρηματίες – σωτήρες είναι καλοί. Όλοι μαζί συναποφασίζουν, μην τρέφετε αυταπάτες. Όλοι μαζί συγκροτούν ένα σύστημα εκμετάλλευσης του αθλητισμού με μοιρασμένους ρόλους καλού και κακού. Όλοι μαζί πρέπει να παίρνουν καθημερινά απάντηση από ένα οπαδικό κίνημα που θα έχει καθαρό ποιον και γιατί αντιπαλεύει.
Παράδειγμα: Πίσω απ’ ό,τι υπάρχει στο τραπέζι μας βρίσκεται ένας αγρότης. Κάθε φορά που λες είναι νόστιμο, είναι η δουλειά ενός αγρότη που στο πρόσφερε. Όλο το διατροφικό σύστημα στηρίζεται σ’ αυτούς που λέγαμε παλιά ξωμάχους. Μπορεί να σε πείσει κάποιος για κάτι άλλο; Απορία: Πίσω απ’ ό,τι υπάρχει στο χορτάρι ενός γηπέδου βρίσκονται οι ποδοσφαιριστές. Κάθε φορά που λες βλέπω έναν ωραίο ποδοσφαιρικό αγώνα, είναι η δουλειά των ποδοσφαιριστών που στο πρόσφερε. Όλο το σύστημα διεξαγωγής ποδοσφαιρικών αγώνων στηρίζεται σ’ αυτούς που λέγαμε παλιά «ήρωες των Κυριακών» μας. Γιατί αφήνεις κάποιους να σε κάνουν να πιστεύεις ότι έχεις ανάγκη κάποιους λίγους που εκμεταλλεύονται τους πολλούς;
ΥΓ. «Ακούστε. Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ’ εγώ κι ο κτίστης, ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης». Κωστής Παλαμάς
Σάββατο, 20 Αυγούστου 2022
Παναγιώτης Αλιατάς
Mail: aliatas74@gmail.com
