ΣΤΕΝΕΣ ΕΠΑΦΕΣ
Όταν ο οπαδός υποβάλλεται σε πελατειακή εκπαίδευση
Μελέτη, αναζήτηση και προβληματισμός, σχετικά με τη στάση που κρατάμε σαν οπαδοί απέναντι στις μεθόδους που χρησιμοποίει η εκάστοτε εξουσία για να μας κάνει να σκεφτόμαστε σαν πελάτες
Μην σας φανούν άσχετα με την ΑΕΚ αυτά που θα διαβάσετε στην συνέχεια. Εντάσσονται μέσα στην προσωπική μελέτη, αναζήτηση και προβληματισμό, σχετικά με τη στάση που κρατάμε σαν οπαδοί απέναντι στην «ΑΕΚ – εταιρεία» αλλά και στις μεθόδους που χρησιμοποίει η εκάστοτε εξουσία για να μας κάνει να σκεφτόμαστε με βάση τα δικά της συμφέροντα.
Ένα κατάστημα σιδηρικών εδώ στο κοσμοπολίτικο Μενίδι που ζω τα τελευταία χρόνια, πουλάει φτυάρια χιονιού προς 15 ευρώ το ένα. Εκείνο το χειμωνιάτικο πρωί που το χιόνι σκέπασε την Αττική πριν δυο χρόνια, το κατάστημα πουλούσε τα ίδια φτυάρια 20 ευρώ. Πως θα χαρακτηρίζατε την πράξη του καταστηματάρχη; Σύμφωνα με τους καθιερωμένους νόμους της αγοράς, το κατάστημα σιδηρικών συμπεριφέρθηκε άριστα. Αντιδρά στην αυξημένη ζήτηση αυξάνοντας την τιμή. Κι όμως οι οχτώ στους δέκα ανθρώπους που έχω συζητήσει μαζί τους το περιστατικό, χαρακτηρίζουν την πράξη από αθέμιτη έως εντελώς απαράδεκτη, ένας δυο μου είπαν: «που είναι αυτό το κωλομάγαζο να πάμε να το σπάσουμε». Προφανώς στη συνείδηση του καθενός, όταν σκέφτεται χωρίς τον επηρεασμό της κυρίαρχης προπαγάνδας, οι νόμοι της αγοράς δεν βρίσκουν ανταπόκριση, για πράγματα εντελώς καθημερινά, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για θέματα ιδεολογίας, ιδανικών, τρόπου ζωής, όπως είναι η ΑΕΚ.
Η αυξημένη τιμή ως απώλεια που το κατάστημα επιβάλει στους πελάτες του, όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή μπορεί, εξοργίζει τους περισσότερους. Η εκμετάλλευση της επιρροής σου στην αγορά προκειμένου να επιβάλεις απώλειες σε τρίτους είναι μια πράξη απαράδεκτη για τους περισσότερους. Αν όμως σαν οπαδός της ΑΕΚ κάνεις την σκέψη πως: «είναι απαράδεκτο σαν οπαδός της ομάδας μου να υποστηρίζω την πτώχευση της εταιρείας που την διαχειρίζεται (ΠΑΕ ΑΕΚ) γιατί εκτός από τις αγωνιστικές συνέπειες, υπάρχει και ένας σεβαστός αριθμός εργαζόμενων που θα χάσει τα λεφτά του»… τότε οι ίδιοι άνθρωποι που θεωρούσαν «κάθαρμα» τον ιδιοκτήτη του καταστήματος σιδηρικών, άνετα και στο χαλαρό θα χαρακτηρίσουν ως «κάθαρμα» εσένα, μαζί με καραγκιόζη, προβοκάτορα και εχθρό της ΑΕΚ.
Ας προσεγγίσουμε τώρα ένα διαφορετικό πλαίσιο. Ένα μικρό φωτοτυπείο απασχολεί έναν υπάλληλο, ο οποίος εργάζεται εκεί επί έξι μήνες και πληρώνεται προς 10 ευρώ την ώρα. Η επιχείρηση εξακολουθεί να έχει ικανοποιητικά κέρδη, αλλά ένα εργοστάσιο της περιοχής έκλεισε και η ανεργία αυξήθηκε. Υπό αυτές τις συνθήκες. Άλλα μικρά καταστήματα προσέλαβαν αξιόπιστους υπαλλήλους προς 8 ευρώ την ώρα, ώστε να εκτελούν εργασίες παρόμοιες με εκείνες του υπαλλήλου στο φωτοτυπείο. Έτσι, ο ιδιοκτήτης του φωτοτυπείου αποφασίζει να μειώσει την ωριαία αποζημίωση του υπαλλήλου στα 8 ευρώ. Και πάλι οι οχτώ στους δέκα δεν θα συμφωνούσαν με την παραπάνω ενέργεια του αφεντικού. Όπως δεν θα συμφωνούσαν και οι οχτώ στους δέκα οπαδούς της ΑΕΚ, αν τους έλεγες ότι, οι αμοιβές των ποδοσφαιριστών έχουν πέσει παγκοσμίως γι’ αυτό κι εμείς σαν εταιρεία θα ρίξουμε το μπάτζετ μεταγραφών για να αυξήσουμε την κερδοφορία μας.
Για προσέξτε τώρα τι θα γίνει αν αλλάξω λίγο το σενάριο: Ο τρέχων υπάλληλος αποχωρεί και ο ιδιοκτήτης αποφασίζει να δώσει στον αντικαταστάτη του 8 ευρώ την ώρα. Απόλυτη μεταστροφή της κοινής γνώμης. Η μεγάλη πλειονότητα τώρα ( 7 στους 10) θεωρεί αυτή τη δράση του εργοδότη «αποδεκτή». Γιατί η μεγάλη μάζα των ανθρώπων έχει εκπαιδευτεί να βλέπει τα πράγματα σε προσωπικό επίπεδο. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο τρέχων υπάλληλος μιας επιχείρησης έχει το δικαίωμα να διατηρήσει τον μισθό του ακόμη και όταν οι λεγόμενες συνθήκες της αγοράς επιβάλουν μείωση. Οι ίδιοι πάλι πιστευτούν ότι ο εργοδότης δεν έχει καμία υποχρέωση να πληρώνει τα 10 ευρώ την ώρα. Οι περισσότεροι δέχονται ότι ο αντικαταστάτης δεν έχει κανένα δικαίωμα στον μισθό αναφοράς του προηγούμενου υπαλλήλου, οπότε δέχονται ότι ο εργοδότης επιτρέπεται να μειώσει τον μισθό χωρίς να διατρέχει τον κίνδυνο να χαρακτηριστεί άδικος. Αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε αυτά τα «παιχνίδια» της ανθρώπινης συνείδησης, θα μπορέσουμε ίσως να προσεγγίσουμε τα επιστημονικά επιτελεία κατεύθυνσης της κοινής γνώμης, που χρησιμοποιώντας περιπτώσεις κοινωνικού αυτοματισμού κατευθύνουν την «άποψη μας» εκεί που βολεύει τα αφεντικά τους.
Μια μεγάλη μάζα οπαδών πιστεύει ότι είναι απολύτως φυσιολογικό και θεμιτό που η αγαπημένη του ομάδα είναι μια εταιρεία, που σαν εταιρεία που σέβεται τον «τίτλο» της έχει κάθε δικαίωμα να διατηρεί την κερδοφορία της με κάθε τρόπο. Αν αντιμετωπίσει κίνδυνο απωλειών σαν εταιρεία, οι περισσότεροι των οπαδών της ομάδας που συνδέετε με την εταιρεία, θεωρούν μια φυσιολογική διαδικασία να μεταφέρει η εταιρεία τις δικές της απώλειες στις τσέπες των οπαδών. Τα παραδείγματα άπειρα: από τους Supporters και τα 20ευρα του Μαύρου, μέχρι την «Παναθηναϊκή Συμμαχία» του Αλαφούζου. Μια σημαντική πλειονότητα οπαδών πιστεύει ότι η εταιρεία που εκμεταλλεύεται την αγαπημένη του ομάδα, είναι θεμιτό στην προσπάθεια της να μειώσει τα έξοδα της, να προβεί σε υποβάθμιση της αγωνιστικές εικόνας της ομάδας. Δυστυχώς το κορυφαίο παράδειγμα μιας τέτοιας νοοτροπίας το συναντάμε εδώ στην ΑΕΚ, που μπορείς να συναντήσεις αρκετούς οπαδούς της, που θα σου πουν ότι η εταιρεία έκανε καλά που οδήγησε την ομάδα στην ερασιτεχνική κατηγορία για να απαλλαγεί από της υποχρεώσεις που αυτή σαν εταιρεία δημιούργησε. Είναι τραγικό κι όμως μεγάλος αριθμός οπαδών έχει «εκπαιδευτεί» από το σύστημα ώστε να συμπάσχει με την εταιρεία που εκμεταλλεύεται την αγαπημένη του ομάδα και μάλιστα όταν απειλείται αυτή η εταιρεία να δέχεται σαν οπαδός ότι δικαιούται να φερθεί εγωιστικά απέναντι στην ίδια του την ομάδα. Οπαδοί που λένε ότι ζουν και πεθαίνουν για την ομάδα τους δεν εκφράζουν καν την προσδοκία ότι θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στις απώλειες της εταιρείας τα αφεντικά της ομάδας και συναινούν ότι τις συνέπειες της επιχειρηματικότητας μπορούν κάποιοι μεγαλομέτοχοι να τις μεταφέρουν στο σύλλογο.
Οι εκσυγχρονιστές του ποδοσφαίρου, παρόλο που έχουν μεγαλώσει σε συνθήκες θερμοκηπίου και τιμούν τον κάθε οπαδό – πελάτη με βάση τη γενεολογική του προέλευση, είναι αναγκασμένοι για λόγους ιδεολογικούς, που είναι σίγουρο πως θα βρουν, να προχωρήσουν σε μια νέα μεθοδολογία: Στήριξη ψυχολογική και ασκήσεις ακριβείας, για να μην παρουσιάζει ο οπαδός – πελάτης τη στιγμή που έρχεται σε επαφή με το προϊόν δυστροπίες. Επίσης δε θα υπάρχει απόρρητο. Όλοι θα γνωρίζουν ακριβώς τι συμβαίνει με τον οπαδό – πελάτη. Δεν ξέρω αν ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Εκείνο που ξέρω είναι ότι ο πελάτης πρέπει να ξαναγίνει οπαδός για να διεκδικήσει και να επιβάλει το δίκιο του.
ΥΓ. «Αν υπήρχε κάτι που μισούσε περισσότερο από τις συμμορίες των εργοδοτών , από τις ερωμένες των Ισπανών αριστοκρατών και από τους λαχειοπώλες (τους τελευταίους επειδή διέδιδαν την πίστη σ’ έναν ψεύτικο παράδεισο) ήταν οι πουλημένοι δημοσιογράφοι: οι πιο πουτάνες από τις πουτάνες, που είχαν εισχωρήσει στο ευγενέστερο επάγγελμα του κόσμου». «Το ποδήλατο του Λεονάρντο» του Paco Ignacio Taibo II, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου, από τις εκδόσεις Άγρα, (σελ. 121-122)
Παναγιώτης Αλιατάς
