ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ
Τα προσφυγικά της Λεωφόρου και η σύγκρουση των προσφύγων με τους Παναθηναϊκούς
Το Σεπτέμβριο του 1922 το μέτωπο της Μικράς Ασίας κατέρρευσε. Από τις 13 έως τις 17 του μήνα η Σμύρνη ήταν παραδομένη στις φλόγες
Τότε ξεκίνησε ο ξεριζωμός εκατοντάδων προσφύγων που εγκατέλειπαν πανικόβλητοι τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τη μανία των Τούρκων. Όσοι πρόσφυγες τα κατάφεραν, στοιβάχτηκαν σε πλοία με προορισμό τη μητέρα Ελλάδα. Έως το 1924, έφτασαν στη χώρα 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία….
Σε ποια Ελλάδα ήρθαν οι πρόσφυγες Η άφιξη των προσφύγων βρήκε απροετοίμαστο το πάμφτωχο ελληνικό κράτος, που ανέλαβε μια από τις δυσκολότερες αποστολές. Την αποκατάσταση των ξεριζωμένων και τη διατήρηση της κοινωνικής ομαλότητας.
Οι βαλκανικοί πόλεμοι και στη συνέχεια ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, είχαν λυγίσει οικονομικά, κοινωνικά και ψυχικά την ελληνική κοινωνία. Ο αριθμός των προσφύγων ήταν πολύ μεγάλος και οι υποδομές σχεδόν ανύπαρκτες. Δεν είχαν σπίτια, περίθαλψη, επαγγελματική αποκατάσταση και η αγροτική παραγωγή δεν έφθανε για όλους. Ο πληθυσμός που υπήρχε και οι χιλιάδες που ήρθαν, έπρεπε να μοιραστούν τη φτώχεια. Η σύγκρουση γηγενών και προσφύγων ήταν αναπόφευκτη. Η πρόχειρη στέγαση των προσφύγων στις παραγκουπόλεις Αρχικά στήθηκαν παραγκουπόλεις και πρόχειροι καταυλισμοί σε διάφορα σημεία της Αθήνας. Πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν εκτάκτως και σε δημόσια κτίρια, όπως σχολεία, εκκλησίες, αποθήκες.
Η ζωή στους προσφυγικούς οικισμούς ήταν πολύ δύσκολη. Στους περισσότερους δεν υπήρχε πόσιμο νερό και οι κάτοικοι ήταν εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες με αποτέλεσμα τις συχνές αρρώστιες. Οι ασθένειες μεταδίδονταν γρήγορα και θέριζαν. Σε πολλούς οικισμούς, μακριά από την πόλη, έκαναν επιθέσεις και άγρια ζώα που τραυμάτιζαν ή και σκότωναν τους πρόσφυγες! Σύμφωνα με τα τότε στοιχεία, τον πρώτο χρόνο πέθανε στην Ελλάδα το 20% των προσφύγων. Η ανάγκη για οργανωμένη στέγαση των Μικρασιατών ήταν επιτακτική. Η ανέγερση των προσφυγικών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας Παρόλο που η αποκατάσταση των προσφύγων ήταν μείζον ζήτημα για το ελληνικό κράτος, οι προσπάθειες για οργανωμένη στέγαση, άργησαν να ξεκινήσουν. Το 1933, δηλαδή 11 ολόκληρα χρόνια μετά την έλευση τους στην Ελλάδα, άρχισε η ανέγερση των προσφυγικών πολυκατοικιών στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ο οικισμός, αποτελείται από οχτώ πολυκατοικίες τοποθετημένες η μία δίπλα στην άλλη, παράλληλα με τη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Συνολικά διαθέτει 228 διαμερίσματα των περίπου 50 τετραγωνικών μέτρων το καθένα. Το συγκρότημα χτίστηκε από τους αρχιτέκτονες Κιμ. Λάσκαρη, Δ. Κυριακό, Β.Τσαγρή και παραδόθηκαν το 1936. Μέσα στα μικρά διαμερίσματα οι πρόσφυγες κατάφεραν να στήσουν τη ζωή τους από την αρχή.
Η σύγκρουση των προσφύγων με τους φιλάθλους του Παναθηναϊκού Στην περιοχή που χτίστηκαν οι πολυκατοικίες ζούσαν ήδη πρόσφυγες, σε μια αυτοσχέδια παραγκούπολη. Οι μικρασιάτες ήρθαν αντιμέτωποι με τους πιστούς φιλάθλους μια καινούριας ομάδας, που αν και ήταν μόλις 15 ετών, είχε φανατικούς οπαδούς στην περιοχή. Ήταν ο Παναθηναϊκός. Ήταν το 1923 και μήλο της έριδος ήταν η έκταση δίπλα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ένα χρόνο πριν ο δήμος είχε παραχωρήσει την έκταση στην ομάδα για την κατασκευή του γηπέδου. Το 1923 και ενώ η ανέγερση του γηπέδου ήταν σε εξέλιξη, εκδόθηκε προεδρικό διάταγμα μέσω του οποίου ο χώρος απαλλοτριώθηκε υπέρ του Εργατικού Συνεταιρισμού, για την ανέγερση εργατικών κατοικιών. Ο Παναθηναϊκός, έμενε άστεγος, παρά το γεγονός ότι ήδη είχε ξοδέψει 150 χιλιάδες δραχμές, για να κάνει τον βοσκότοπο γήπεδο. Οι φίλοι της ομάδας έγιναν έξαλλοι. Καθημερινά συγκρούονταν με τους πρόσφυγες, για την κυριότητα του χώρου. Καμιά πλευρά δεν έκανε πίσω. Από τη μια, οι ταλαιπωρημένοι Μικρασιάτες, που είχαν ξεριζωθεί από τα σπίτια τους και από την άλλη οι οπαδοί του σωματείου. Ο δήμος Αθηναίων, αν και με σημαντική καθυστέρηση, παρενέβη για να δώσει λύση στο θέμα. Παραχώρησε το γήπεδο στον Παναθηναϊκό και έδωσε τη δυνατότητα στους πρόσφυγες, να στήσουν τις παράγκες τους στο απέναντι χωράφι, εκεί που χτίστηκαν αργότερα οι πολυκατοικίες. Χαρακτηριστική είναι η αεροφωτογραφία της εποχής που δείχνει τις προσφυγικές πολυκατοικίες αμέσως μετά την ανέγερσή τους το 1936. Η λεωφόρος Αλεξάνδρας, τις χωρίζει από το γήπεδο του Παναθηναϊκού.
Διαβάστε το υπόλοιπο αφιέρωμα της Μηχανής του Χρόνου και δείτε πλούσιο φωτογραφικό υλικό πατώντας ΕΔΩ.